پاسخ فصل عبارات جبری ریاضی نهم صفحه 79-80


فعالیت صفحه ۷۹ ریاضی نهم با جواب

هر عبارت را، که به صورت حاصل ضرب یک عدد حقیقی در توان‌های صحیح و نامنفیِ یک یا چند متغیر باشد، تک جمله‌ای (یک جمله‌ای) می‌نامیم.
عبارت‌های زیر همگی تک جمله‌ای هستند.

صفحه ۷۹ ریاضی نهم

شرایط یک جمله ای نبودن:
متغیر زیر رادیکال
توان متغیر عدد کسری یا اعشاری
متغیر در توان
متغیر داخل قدر مطلق
متغیر در مخرج
متغیر با توان منفی

هرگاه قسمت‌های حرفی دو یا چند تک جمله‌ای یکسان باشند، به آنها تک جمله‌ای‌های متشابه گفته می‌شود؛ به عنوان مثال تک جمله‌ای‌هایصفحه ۷۹ ریاضی نهم متشابه‌‌اند، اما تک جمله‌ای‌های ۳x و ۳x۲ متشابه نیستند.


۱- حاصل عبارت‌های زیر را مانند نمونه به دست آورید: ریاضی نهم صفحه ۷۹

در تک جمله‌ای۵a۲x۳y، توان متغیر  a برابر با ۲ است؛ بنابراین درجه این تک جمله‌ای نسبت به متغیر a، برابر با ۲ است؛ به همین ترتیب درجه نسبت به ۳،x۳،x و درجه نسبت به ۱،y۱،y است.
درجه نسبت به دو متغیر x و y را برابر با ۱+۳=۴ تعریف می‌کنیم.

 

۲- جدول زیر را مانند نمونه کامل کنید.

 ریاضی نهم صفحه ۷۹

تک جمله‌ای‌های ۳x۲y۳ و ۵x۳y۲−را که متشابه نیستند، تک جمله‌ای‌های غیرمتشابه می‌گوییم.
چنانچه تعدادی تک جمله‌ای را با یکدیگر جمع جبری (جمع یا تفریق) کنیم، حاصل، چند جمله‌ای است. چند جمله‌ای می‌تواند تک جمله‌ای یا جمع جبری چند تک جمله‌ای غیرمتشابه باشد؛ مانند:

 ریاضی نهم صفحه ۸۰

در هر چند جمله‌ای، درجه نسبت به یک متغیر را برابر با بزرگ‌ترین درجه نسبت به آن متغیر تعریف می‌کنیم؛ برای مثال در چند جمله‌ای  ریاضی نهم صفحه ۸۰، درجه نسبت به  برابر با ۲ و درجه نسبت به y برابر با ۳ است. همچنین درجه نسبت به چند متغیر را، بزرگ‌ترین درجه تک جمله‌ای‌های آن نسبت به متغیرهای موردنظر تعریف می‌کنیم. در این مثال درجه نسبت به y و x برابر با ۴ است.
معمولاً در چند جمله‌ای‌ها، جملات را نسبت به توان‌های نزولی (از بزرگ به کوچک) یک متغیر مرتب می‌کنند.


۳- چند جمله‌ای‌های زیر را مانند نمونه نسبت به متغیر x مرتب کنید: ریاضی نهم صفحه ۸۰